แผนการจัดการเรียนรู้ที่5

สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ รายวิชา วิทยาศาสตร์ รหัสวิชา ว 23103

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563

หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง เวลาขึ้น – เวลาตกของดวงจันทร์ เวลา 1คาบ

วันที่............เดือน..........................................พ.ศ.......................ครูผู้สอน............................................................

**********************************************************************************

1. มาตรฐานการเรียนรู้

มาตรฐาน ว 3.1 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพ กาแล็กซี ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิต และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอวกาศ

2. ตัวชี้วัดชั้นปี

สร้างแบบจำลองที่อธิบายการเกิดข้างขึ้นข้างแรม การเปลี่ยนแปลงเวลาการขึ้นและตกของดวงจันทร์ และการเกิดน้ำขึ้นน้ำลง (ว 3.1 ม. 3/3)

3. จุดประสงค์การเรียนรู้

1. สังเกตและอธิบายการขึ้นตกของดวงจันทร์ได้ (K)

2. มีความสนใจใฝ่รู้หรืออยากรู้อยากเห็น (A)

3. พอใจในประสบการณ์การเรียนรู้ที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ (A)

4. ทำงานร่วมกับผู้อื่นอย่างสร้างสรรค์ (A)

5. สื่อสารและนำความรู้เรื่องเวลาขึ้น–เวลาตกของดวงจันทร์ไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ (P)

4. สาระสำคัญ

ในแต่ละวัน ดวงจันทร์ขึ้นและตกช้าวันละประมาณ 50 นาที เนื่องจากโลกหมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลาน้อยกว่าดวงจันทร์โคจรรอบโลก 1 รอบ จึงทำให้เห็นดวงจันทร์ขึ้นและตกในเวลาแตกต่างกันทุกวัน

5. สาระการเรียนรู้

ปรากฏการณ์ระหว่างดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์

– ปรากฏการณ์ข้างขึ้นข้างแรม

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์

1. มีวินัย

2. ใฝ่เรียนรู้

3. มุ่งมั่นในการทำงาน

4. มีจิตวิทยาศาสตร์

7. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน

1. ความสามารถในการสื่อสาร

2. ความสามารถในการคิด

3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

8. ชิ้นงานหรือภาระงาน

สังเกตการขึ้นตกของดวงจันทร์

9. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน

1) ครูให้นักเรียนดูรูปหรือสื่อมัลติมีเดียที่แสดงให้เห็นถึงการขึ้นและตกของดวงจันทร์ แล้วให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย ดังนี้

– การขึ้นและตกของดวงจันทร์มีลักษณะอย่างไร (แนวคำตอบ ดวงจันทร์จะปรากฏที่ขอบฟ้าทางทิศตะวันออกและลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก)

2) นักเรียนร่วมกันตอบคำถามและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับคำตอบ เพื่อเชื่อมโยงไปสู่การเรียนรู้เรื่อง เวลาขึ้น – เวลาตกของดวงจันทร์

ขั้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้

จัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการสืบเสาะหาความรู้(Inquiry Process) ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้

1) ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement)

(1) ครูถามคำถามนักเรียนเพื่อกระตุ้นความสนใจ เช่น

– ในแต่ละคืน ดวงจันทร์ขึ้นจากขอบฟ้าเวลาเดิมหรือไม่ (แนวคำตอบ ไม่ขึ้นจากขอบฟ้าเวลาเดิม)

– นักเรียนคิดว่าเหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น (แนวคำตอบ เพราะโลกหมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลาน้อยกว่าดวงจันทร์โคจรรอบโลก 1 รอบ)

(2) นักเรียนร่วมกันอภิปรายหาคำตอบเกี่ยวกับคำถามตามความคิดเห็นของแต่ละคน

2) ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration)

(1)ครูให้นักเรียนศึกษาเรื่องเวลาขึ้น–เวลาตกของดวงอาทิตย์ จากใบความรู้หรือในหนังสือเรียน โดยครูช่วยอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า การหมุนรอบตัวเองของโลกทำให้คนบนโลกมองเห็นดวงจันทร์ขึ้นและตก เวลาขึ้นของดวงจันทร์ คือ เมื่อดวงจันทร์ปรากฏที่ขอบฟ้าทางทิศตะวันออก ส่วนเวลาตกของดวงจันทร์ คือ เมื่อดวงจันทร์ลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก โลกหมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลาน้อยกว่าดวงจันทร์โคจรรอบโลก 1 รอบ จึงทำให้เห็นดวงจันทร์ขึ้นและตกแตกต่างกันทุกวัน ช้าวันละประมาณ 50 นาที

(2)ครูแบ่งนักเรียนกลุ่มละ 5 – 6 คน ปฏิบัติกิจกรรม สังเกตการขึ้นตกของดวงจันทร์ ตามขั้นตอน ดังนี้

–ให้นักเรียนศึกษาตารางข้อมูลแสดงเวลาขึ้นและตกของดวงจันทร์ในแต่ละวัน ณ จังหวัดกระบี่ ในระหว่างวันที่ 20 กุมภาพันธ์ ถึง 21มีนาคม พ.ศ. 2562 ดังตาราง

–เขียนกราฟแสดงความสัมพันธ์ของเวลาขึ้นและตกของดวงจันทร์ในแต่ละวัน แล้วนำเสนอหน้าห้องเรียน

(3)ครูและนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลที่ได้จากการปฏิบัติกิจกรรม

(4)ครูคอยแนะนำช่วยเหลือนักเรียนขณะปฏิบัติกิจกรรม โดยครูเดินดูรอบๆ ห้องเรียนและเปิดโอกาสให้นักเรียนทุกคนซักถามเมื่อมีปัญหา

3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation)

(1) นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลการปฏิบัติกิจกรรมหน้าห้องเรียน

(2) ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลจากการปฏิบัติกิจกรรม โดยใช้แนวคำถาม เช่น

– คืนข้างขึ้นและคืนข้างแรมมีระยะห่างกันกี่วัน (แนวคำตอบ มีระยะห่างกันประมาณ 15 วัน)

– ในแต่ละวันดวงจันทร์ขึ้นและตกที่ตำแหน่งเดิมหรือไม่ อย่างไร (แนวคำตอบ ไม่ โดยดวงจันทร์ขึ้นและตกช้าไปวันละประมาณ 50 นาที)

– วันข้างขึ้นและวันข้างแรม ดวงจันทร์ขึ้นและตกในลักษณะใด (แนวคำตอบ วันข้างขึ้นดวงจันทร์จะเริ่มขึ้นทางทิศตะวันออกในเวลากลางวัน และเริ่มตกทางทิศตะวันตกในเวลากลางคืน ส่วนวันข้างแรมดวงจันทร์จะเริ่มขึ้นทางทิศตะวันออกในเวลากลางคืน และเริ่มตกทางทิศตะวันตกในเวลากลางวัน)

(3) ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปผลจากการปฏิบัติกิจกรรม โดยครูเน้นให้นักเรียนเข้าใจว่า ในแต่ละวัน ดวงจันทร์ขึ้นและตกช้าวันละประมาณ 50 นาที เนื่องจากโลกหมุนรอบตัวเอง 1 รอบใช้เวลาน้อยกว่าดวงจันทร์โคจรรอบโลก 1 รอบ จึงทำให้เห็นดวงจันทร์ขึ้นและตกในเวลาแตกต่างกันทุกวัน

4) ขั้นขยายความรู้ (Elaboration)

นักเรียนค้นคว้าคำศัพท์ภาษาต่างประเทศเกี่ยวกับเวลาขึ้น–เวลาตกของดวงจันทร์จากหนังสือเรียนภาษาต่างประเทศหรืออินเทอร์เน็ต และนำเสนอให้เพื่อนฟัง คัดคำศัพท์พร้อมทั้งคำแปลลงสมุดส่งครู

5) ขั้นประเมิน (Evaluation)

(1) ครูให้นักเรียนแต่ละคนพิจารณาว่า จากหัวข้อที่เรียนมาและการปฏิบัติกิจกรรม มีจุดใดบ้างที่ยังไม่เข้าใจหรือยังมีข้อสงสัย ถ้ามี ครูช่วยอธิบายเพิ่มเติมให้นักเรียนเข้าใจ

(2) นักเรียนร่วมกันประเมินการปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มว่ามีปัญหาหรืออุปสรรคใด และได้มีการแก้ไขอย่างไรบ้าง

(3) ครูและนักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับประโยชน์ที่ได้รับจากการปฏิบัติกิจกรรม และการนำความรู้ที่ได้ไปใช้ประโยชน์

(4) ครูทดสอบความเข้าใจของนักเรียนโดยการให้ตอบคำถาม เช่น

– เวลาขึ้น – เวลาตกของดวงจันทร์ในแต่ละวันแตกต่างกันเพราะอะไร (แนวคำตอบ เพราะเวลาในการหมุนรอบตัวเอง 1รอบของโลกน้อยกว่าเวลาในการโคจรรอบโลกของดวงจันทร์)

– ดวงจันทร์สามารถอยู่บนท้องฟ้าในเวลาเดียวกับดวงอาทิตย์ได้หรือไม่ เพราะอะไร (แนวคำตอบ ได้ เพราะดวงจันทร์ขึ้นพ้นขอบฟ้าช้าลงวันละประมาณ 50 นาที จึงมีบางช่วงที่ดวงจันทร์ขึ้นพ้นขอบฟ้าในเวลาเดียวกับดวงอาทิตย์)

ขั้นสรุป

ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับเวลาขึ้น–เวลาตกของดวงจันทร์ โดยร่วมกันเขียนเป็นแผนที่ความคิดหรือผังมโนทัศน์

10. สื่อการเรียนรู้

1. รูปหรือสื่อมัลติมีเดียที่แสดงให้เห็นถึงการขึ้นและตกของดวงจันทร์

2. ใบกิจกรรม สังเกตการขึ้นตกของดวงจันทร์

3. หนังสือเรียนภาษาต่างประเทศหรืออินเทอร์เน็ต

4. คู่มือการสอน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

5. สื่อการเรียนรู้ PowerPointรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

6. แบบฝึกทักษะรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

7. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่ม 2

11. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้