การแต่งคำประพันธ์

หลักการแต่งกลอนสุภาพ

กลอนสุภาพรุ่งเรืองในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย กวีที่มีฝีมือยอดเยี่ยมทางกลอน คือ สุนทนภู่ และเป็นผู้คิดสัมผัสในเพิ่มขึ้นเป็น แบบฉบับ เพื่อความไพเราะของกลอน

กลอนสุภาพเรียกอีกอย่างว่า กลอนแปด หรือ กลอนตลาด
-   แต่ละบทมี ๒ บาท แต่ละบาทจะมี ๒วรรค
-   แต่ละวรรค จะมี ๘ คำ (ปกติจะใช้คำได้ ได้ ระหว่าง ๗-๘ คำ)
-   บทที่ ๑ เรียกว่า บาทเอก มี ๒ วรรค คือ วรรคสดับ (วรรคต้น) และวรรครับ

- บทที่ ๒ เรียกว่า บาทโท มี ๒ วรรค คือ วรรครอง และวรรคส่ง

ฉันทลักษณ์กลอนสุภาพ

- พยางค์สุดท้ายของวรรคที่ ๑ สัมผัสกับพยางค์ที่ ๓ หรือ ๕ ในวรรคที่ ๒

- พยางค์สุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที่ ๓ และสัมผัสกับพยางค์ที่ ๓ หรือ ๕ ในวรรคที่ ๔
- สัมผัสระหว่างบทพยางค์สุดท้ายของบทต้น สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที่ ๒ ของบทถัดไป

การสัมผัส

สัมผัสเป็นลักษณะสำคัญของคำประพันธ์ไทย ลักษณะสัมผัสมีดังนี้

- สัมผัสพยัญชนะหรือสัมผัสอักษร คือ มีพยัญชนะต้นของคำเหมือนกัน

- สัมผัสสระ คือ ถ้ามีสระเดียวกัน หากมีตัวสะกดต้องเป็นเสียงพยัญชนะสะกดในมาตรเดียวกัน

- สัมผัสใน คือ สัมผัสที่อยู่ในวรรคเดียวกัน มีทั้งสัมผัสสระ และสัมผัสพยัญชนะ

- สัมผัสนอก คือ สัมผัสระหว่างคำ ที่อยู่ต่างวรรคกันเป็นสัมผัสบังคับของกลอน

- สัมผัสระหว่างบท คือ ถ้าแต่วงกลอนมากกว่า ๑ บท ต้องมีการส่งสัมผัสให้คำสุดท้ายของวรรคส่งในบทต่อไปสัมผัสคำสุดท้ายของวรรครับในบทถัดไปนอกจากนี้ยังมีการสัมผัสอื่นดังนี้

- สัมผัสซ้ำเสียง คือ รับส่งสัมผัสด้วยคำที่ออกเสียงเหมือนกัน

- สัมผัสเลือน คือ รับส่งด้วยเสียงสระสั้นยาวต่างกัน เช่น ส่งเสียง อาย รับด้วย อัย

- ชิงสัมผัส คือ ใช้เสียงตรงกับคำที่ส่งสัมผัสก่อนตำแหน่งที่รับสัมผัสจริง

เสียงของคำท้ายวรรคของกลอนสุภาพ

เสียงของคำสุดท้ายในแต่ละวรรคของกลอนมีข้อกำหนดในเรื่องเสียงของวรรณยุกต์ เป็นตัวกำหนดด้วยการกำหนดเรื่องเสียงนี้ ถือว่าเป็นข้อบังคับทาง ฉันทลักษณ์ อย่างหนึ่งของกลอนแปด หรือกลอนสุภาพ อันมีข้อกำหนดดังต่อไปนี้

- คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ (วรรคสดับ) วรรคต้น คำทุดท้ายใช้คำเสียงวรรณยุกต์ใดก็ได้ คือ นอกจากเสียงสามัญ แต่ถ้าจะใช้ก็ไม่ห้าม

- คำสุดท้ายวรรคที่ ๒ (วรรครับ) คำสุดท้ายนิยมใช้เสียงจัตวา ห้ามใช้เสียงโท,สามัญ,ตรี และวรรณยุกต์เอก ไม่มีรูป ไม่ห้าม แต่ต้องให้คำสุดท้ายของวรรคครองเป็นเสียงตรี

- คำสุดท้ายวรรคที่ ๓ (วรรครอง) คำสุดท้ายนิยมใช้เสียงสามัญ ห้ามใช้เสียงจัตวาหรือคำที่มีรูปวรรคยุกต์
- คำสุดท้ายวรรคที่ ๔ (วรรคส่ง) คำสุดท้ายไม่นิยมใช้เสียงสามัญ ห้ามใช้คำตายและคำที่มีรูปวรรณยุกต์ซึ่งอาจจะใช้คำตายเสียงตรีบ้างก็ได้

การแต่งคำประพันธ์
ภาษาไทย ป.6 เปิดดู 57 ครั้ง

ช่องของ ครูกรแก้ว นาคเจริญ

โรงเรียนโรงเรียนบ้านหนองขุ่นเหล่าหลักวิทยา สพป.อุดรธานี เขต 1

การแต่งกลอน มีหลักการในการแต่งดังนี้ ๑. ตีความหมายของหัวข้อเรื่องที่จะแต่ง ๒. ตั้งจุดมุ่งหมายตามแนวคิดของตน ๓. ลาดับความเป็นร้อยแก้ว ๔. จัดลาดับ ใส่สัมผัส เลือกใช้คาให้กะทัดรัดมีความหมาย ๕. เลือกใช้คา ให้ได้จังหวะและจานวนตามแผนบังคับ

แสดงความคิดเห็น