เมื่อแรกเริ่มโครงการพัฒนาการเรียนรู้ประวัติศาสตร์นั้น ข้อมูลชุดหนึ่งที่ใช้เป็นฐานในการวางแผนการทำงานของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน คือ ประมวลรายงานวิจัย ซึ่งในส่วนของสภาพการจัดการเรียนรู้ของครูประวัติศาสตร์ มีรายงานหลายฉบับให้ข้อมูลตรงกัน ในทำนองที่ว่า

"...เนื่องจากครูผู้สอนส่วนใหญ่ไม่มีความรู้พื้นฐานด้านประวัติศาสตร์ ครูที่สำเร็จด้านประวัติศาสตร์มีจำนวนน้อย ส่วนใหญ่สอนในระดับมัธยมศึกษา ทั้งที่ผ่านมาการพัฒนาครูผู้สอนประวัติศาสตร์ก็มีน้อยมาก เอกสารที่ให้ความรู้ด้านการสอนประวัติศาสตร์ที่มีอยู่ก็มีเพียง ๑ เล่ม คือ "ประวัติศาสตร์ไทย : จะเรียนจะสอนกันอย่างไร" ...เมื่อครูขาดความรู้และความเข้าใจในทักษะการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ย่อมไม่สามารถจัดกระบวนการเรียนรู้ได้ตามเป้าหมายของหลักสูตร รวมทั้งไม่สามารถสนองความต้องการของผู้เรียนในยุคโลกาภิวัตน์ได้... "

ที่ผ่านมาจึงมีความพยายามให้ครูผู้สอน ที่ถือว่าเป็นหัวใจสำคัญในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ได้พัฒนาการจัดการเรียนรู้ และมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ ดังที่งาน World Teachers' Day ในปี ค.ศ. ๒๐๑ ได้กำหนดคำขวัญไว้ว่า Recovery begins with teacher
ด้วยเหตุฉะนี้ เอกสารฉบับนี้จึงได้กำเนิดเกิดมาเพื่อช่วยเป็นพลังหนึ่งในการขับเคลื่อนคุณภาพการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์

เอกสารเล่มนี้ได้อธิบายขยายความเกี่ยวกับการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ในส่วนที่เชื่อมโยงกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยเป็นงานเขียนของคณะนักวิชาการ ศึกษานิเทศก์ และคุณครูที่ได้ร่วมกระบวนการพัฒนาการเรียนรู้ประวัติศาสตร์
มาอย่างต่อเนื่อง ต่างมีเจตจำนงอันแรงกล้าที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยให้ครูผู้สอนประวัติศาสตร์ได้มีความรู้ ความเข้าใจทั้งด้านหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ประวัติศาสตร์

ความปรารถนาของคณะผู้จัดทำนั้น คงไม่หยุดอยู่ที่เพียงให้เอกสารนี้เป็นเพียงความรู้ประเภท "รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาม" หากแต่ประสงค์ให้ลองนำความรู้ ความเข้าใจไปประยุกต์หรือปรับใช้ตามภาระหน้าที่ของตน เป็นการตรวจสอบความรู้เก่านี้ จนกระทั่งเกิดความรู้หรือ
ประสบการณ์ชุดใหม่

หวังว่าจะเกิดเอกสารในทำนองนี้จากประสบการณ์จริงๆ ที่เกิดขึ้นในห้องเรียนออกมาอีก

(ดร.ชินภัทร ภูมิรัตน)
เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน